Vieiros

O pasado 14 de decembro, a señora Margarita Uria dirixiuse ao presidente do Goberno no transcurso da Comisión de Investigación do 11-M, para preguntarlle, entre outras cousas, sobre determinadas cuestións penitenciarias. Tras un preliminar de vergoñentas louvanzas cara á señora Mercedes Gallizo, a comisionada interrogou o señor Rodríguez Zapatero, exclusivamente, sobre a filtración dunhas imaxes e dunha carta aos medios de comunicación.

A señora Margarita Uria non preguntou sobre a tortura e malos tratos. Tampouco sobre a morte e a enfermidade dos presos. Non tivo interese no illamento e a incomunicación. Nin nos accidentes. E moito menos preguntou pola dispersión, quizais porque lle poderían responder que esta tivo o seu principal valedor no partido político da propia comisionada. Un PNV lexitimador da represión e da máis cruel política penitenciaria, non só en canto ao seu deseño teórico e cobertura na posta en práctica, senón coma protagonista cos seus propios asesores na Dirección Xeral de IIPP.

Nin a señora Margarita Uria nin ningún dos parlamentarios e parlamentarias que enarborean os dereitos humanos como bandeira de combate tivo a remota ocorrencia de interesarse polas vexacións e agresións sexuais sufridas por algunhas das detidas nas últimas redadas policiais. Sobre isto non ten interese a señora Uria, non xa como parlamentaria, senón nin sequera como muller. E non llo pregunta porque sabe que o ser detido/a como presunto etarra nunha operación represiva coa conseguinte cobertura mediática é suficiente motivo para non ter ningún dereito, incluído o de non ser torturado. Dicía a hipocresía de arraigo: Quen rouba a un ladrón ten cen anos de perdón». Din os novos referentes da cidadanía: violentar o agredido non é dobre violencia, é xustiza e silencio». Pero isto sabémolo todos, incluída a comisionada, que louva á señora Gallizo.

E entre tanta louvanza de persoas de ben (non como eu que son vasco e roxo, ademais de varios istas), reflexionei se estaba equivocado. ¡Sé positivo, Iñaki!, díxenme. Imaxinei que os muros de hormigón eran de chocolate. Que de cabelo de anxo estaba feito o aceiro. Que os tres presos mortos a pasada madrugada nos cárceres de Langraitz e Zuera eran boneco de mazapán. Pero, é curioso, non conseguín imaxinarme á señora Gallizo sendo outra cousa que o que é, como o eran as súas predecesoras.

Cando o PSOE gañou as últimas eleccións xerais levantáronse certas expectativas entre quen son dados a crearlas, xa sexa por inxenuidade ou por necesidade. Ilusións que en política por xeral o tempo demóstraas falsas. O mesmo ocorreu co nomeamento da señora Gallizo como directora xeneral de IIPP. Aínda que nun principio as numerosas substitucións nas direccións dos cárceres puideron tomarse como preludio de cambios máis significativos, o coñecer a relación nominal dos nomeamentos reafirmoume na convicción de que o único horizonte de xustiza nas prisións é a demolición dos seus muros. Esperanza esta que por utópica que pareza é moito máis realista, sen carga de hipocresía, que pretender ou esperar que o formigón e o ferro encerren dereitos humanos en lugar de violencia e sufrimento.

Nesta prisión de Alxeciras, a señora Gallizo destituiu o director Miguel Ángel Rodríguez, alias o Tragasables. Profesional culto que reaccionaba inmediatamente ao escoitar o nome dun preso político vasco. E fluidamente fiaba un discurso elaborado: As resolucións xudiciais dos etarras pásomas polo forro dos collóns». Todo un vello coñecido do colectivo de presos políticos vascos que non foi destituído por acumular montañas de denuncias e irregularidades. Nin sequera o foi por unha pequenez como a de, presuntamente, meter a man no caixón do diñeiro no C.P. de Puerto II e polo que foi expedientado. foi destituído por non ser do mesmo partido político que a señora Gallizo. ¡Ata aí podiamos chegar!

Poño a televisión. Informan sobre o festival de cine de Huelva. Xunto ao actor Imanol Arias, facéndolle os honores, case babexando ao redor seu, paréceme recoñecer un rostro de desagradables recordos. Ten o pelo branco e a aparencia moi avellentada, aínda que non será pola conciencia que o perturba. En todo caso será polo castigo dos excesos. Sinto o consolo parvo de comprobar que, nesta ocasión, o torturador ten peor aparencia que os torturados. Non hai dúbida. Esa cara témola marcada na nosa memoria a golpes de malos tratos e fame. É Francisco Sanz. Subdirector da prisión de Málaga. Director do Salto del Negro, de Puerto II, do C.P. de Huelva na actualidade, onde organizou que algúns presos outorguen un premio cinematográfico dentro do festival. Por isto babexa ao redor de Imanol Arias e o primeiro que me vén á mente ante a imaxe é preguntarse se o actor notaría o suco da porra e a humidade do sangue ao darlle a man. No C.P. de Huelva non parece que haxa cambio de director.

A lista dos novos nomeamentos é longa, ata 21 nomes e 10 máis por cambio de destino. Algúns apelidos fanme rebuscar na memoria. Era o ano 1977, creo, porque o único arquivo co que conto, o meu cerebro, tampouco é un disco duro. En todo caso, eran os anos posteriores á morte do xeneral Franco, cando a sociedade desbordaba ilusión e os partidos políticos conspiraban para destruíla. Camiñaba por Madrid un día daqueles moitos de manifestación en demanda de amnistía e liberdade. Deixei atrás a Gran Vía. Subín pola rúa dos Libreros e, á altura do desaparecido hotel Darde, topeime cun grupo de mozos coma min , que baixaban correndo e berrando tras ter disparado». Con máis curiosidade que precaución, continuei ata o final da rúa. Torcín á dereita tomando a da Estrella e, algúns metros máis aló, estaba un mozo tendido no chan, morto nun charco de sangue. Aquilo encheuse de grises e parece que quen dispararan eran arxentinos da Triple A. ¡Que máis dá! Unha daquelas siglas que escondía todas o mesmo, e que reaparecen cando é necesario.

O novo morto chamábase Arturo Ruiz e tiña un irmán que empezou sendo de esquerdas e terminou sendo do PSOE e facéndose carcereiro. Funcionario de prisións de confianza, tanto, que prestaba o seu despacho de madrugada na prisión de Almería para que se celebrasen conversas secretas entre enviados do Goberno e representantes dunha organización revolucionaria armada que NON é ETA. Desas negociacións que nunca existen, e se existen néganse. Arturo Ruiz morreu un día de loita pola amnistía e a liberdade e o seu irmán vive para cercenala. E vive ben como novo director do C.P. de Sevilla II.

Jesús Eladio del Rey Reguillo, alias o Tirillas, nomeado novo director do C.P. de Valdemoro. E o primeiro que me vén á cabeza é o motín do módulo I de Herrera de la Mancha no ano 1988 no que de pouco máis de 40 presos políticos vascos a metade pasamos pola enfermería e cinco compañeiros acabaron con roturas de ósos no hospital. Unha imaxe esperpéntica aquela de o Tirillas cun coitelo de monte na man á fronte dun nutrido grupo de carcereiros e gardas civís, percorrendo as galerías do módulo de cela en cela e indicando quen debía recibir sesión de paus simple ou dobre.

Manuel Martínez Cano, alias o Morritos, nomeado novo director do C.P. de Jaén. Provocador e detonante do anterior motín referido e cuxo único recordo agradable que pode deixar nalgún preso é que fose visto  totalmente acovardado e rociado de po branco a golpe de extintor dun compañeiro naquel mesmo motín.

Antonio Diego Martín, nomeado director do C.P. de Porto II e procesado por torturas e rigor innecesario na prisión de Sevilla II. Xulgado xunto ao ex director xeneral de IIPP, Antonio Asunción, nunca foi apartado do seu traballo represivo, exercéndoo ata agora na prisión de Melilla. Os presos engrilletados durante semanas aos catres. As sesións de tortura, espidos e rociados de auga, as queixumes e berridos, nunca mereceron un só día de cesamento do seu cargo. Ao contrario, merecen un ascenso ao chegar a señora Gallizo.

Para que continuar co listado. Convencinme. A nova política penitenciaria do novo Goberno do señor Rodríguez Zapatero consiste en recuperar ou promocionar os personaxes de máis triste recordo para os presos en xeral e para o Colectivo de presos políticos vascos en particular. Ou en manter no seu cargo a quen xa cumpren aqueles requisitos.

As expectativas cumpríronse. Ou se cadra equivócome e os torturadores son capaces de loitar contra a tortura. Experiencia non lles falta. E entón, ata eu sería capaz de imaxinar a señora Gallizo doutro xeito do que é. -